Ιδιωτική εκπαίδευση και Covid- 19
Με την έλευση της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020 όλοι κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση που μας αιφνιδίασε αναστέλλοντας την λειτουργία σχεδόν όλων των τομέων της καθημερινότητας μας.. .Η νέα αυτή πραγματικότητα απαίτησε από όλους μας να επιδείξουμε γρήγορα αντανακλαστικά και να εφεύρουμε νέους τρόπους εναλλακτικής εκτέλεσης των καθημερινών μας εργασιών.
Μεταξύ αυτών και τα σχολεία όλων των βαθμίδων χρειάστηκε να ανακόψουν την λειτουργία τους και να καταφύγουν σε μία νέα- τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα- μορφή εκπαίδευσης, αυτήν της εξ’αποστάσεως –τηλε-εκπαίδευσης!
Ειδικότερα σύμφωνα με την υπ’ αρ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 16838/10-3-2020 ΚΥΑ επιβλήθηκε το μέτρο της προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας για προληπτικούς λόγους δημόσιας υγείας, όλων των σχολικών μονάδων, συμπεριλαμβανομένων των νηπιαγωγείων, ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κέντρων ξένων γλωσσών, φροντιστηρίων και λοιπών πάσης φύσεως εκπαιδευτικών δομών, φορέων και ιδρυμάτων, δημοσίων και ιδιωτικών, κάθε τύπου και βαθμού της χώρας για το χρονικό διάστημα αρχικά από 11.3.2020 έως και 24.3.2020, η ισχύς της οποίας, ως γνωστόν, παρατάθηκε για πολλούς μήνες με κάποιες μικρές ενδιάμεσες διακοπές.
Πολλοί γονείς σε αυτήν την συγκυρία βρέθηκαν προ διλήμματος καθώς δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν το πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα πληρωμής των διδάκτρων των σχολείων. Τι πρόβλεψη υπήρξε για την κάλυψη των διδάκτρων στην ιδιωτική εκπαίδευση από τον επίσημο δημόσιο φορέα, το Υπουργείο Παιδείας?
Αρχικά λεκτέο είναι ότι με βάση την ανωτέρω ΚΥΑ τα ιδιωτικά σχολεία τελούν σε υποχρεωτική απαγόρευση λειτουργίας αναφορικά με τις πάσης φύσεως εκπαιδευτικές τους λειτουργίες, οι οποίες πραγματοποιούνται με φυσική παρουσία. Κατά συνέπεια από τις 11-3-2020 βρίσκονται σε επιγενόμενη ανυπαίτια αδυναμία παροχής, όπως αυτή ορίζεται στις διατάξεις Ενοχικού Δικαίου του Αστικού Κώδικα. Ως παροχή, στα πλαίσια της σύμβασης παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, συνίσταται η κατά είδος παροχή (ενοχή είδους), δεδομένου ότι συμφωνήθηκε η παροχή εκπαίδευσης σε συγκεκριμένο σχολείο, σε συγκεκριμένες κτηριακές εγκαταστάσεις, με συγκεκριμένο εκπαιδευτικό προσωπικό και ωρολόγιο πρόγραμμα. Έτσι η συμφωνηθείσα παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών έχει συγκεκριμένα συμφωνημένα ποιοτικά χαρακτηριστικα. Αυτήν την συγκεκριμένη συμφωνημένη παροχή τα ιδιωτικά σχολεία αδυνατούν ανυπαιτίως να παρέχουν στα τέκνα των αντισυμβαλλομένων γονέων σύφωνα με την ανωτέρω ΚΥΑ.
Κατά συνέπεια τίθεται το ερώτημα αν οι γονείς εξακολουθούν να οφείλουν τη δική τους αντιπαροχή, δηλαδή τα δίδακτρα.
Προς κάποια διαλεύκανση του ζητήματος το Υπουργείο εξέδωσε την υπ’ αρ. 14199/249 (ΦΕΚ Β 1217/8.4.2020) Κοινή Υπουργική Απόφαση «Μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων - εργοδοτών πάσης φύσεως εκπαιδευτικών δομών του ιδιωτικού τομέα, στους οποίους έχει επιβληθεί το μέτρο της προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας με εντολή δημόσιας αρχής για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού COVID-19. Εξ αποστάσεως εργασία (τηλεκπαίδευση / τηλεκατάρτιση) εκπαιδευτικών και λοιπές διατάξεις».
Συγκεκριμένα με το άρθρο 5 της άνω ΚΥΑ ορίστηκε ότι «1. Μη παρεχόμενες υπηρεσίες, όπως μεταφορά, σίτιση, απογευματινές δραστηριότητες κ.λπ., από τους εργοδότες - επιχειρήσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 1 της παρούσας, δεν χρεώνονται για όσο διάστημα διαρκεί η απαγόρευση της εκπαιδευτικής λειτουργίας με φυσική παρουσία και δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής των αντίστοιχων ποσών από τους υπόχρεους. 2. Περαιτέρω, εναπόκειται στις επιχειρήσεις-εργοδότες και στους υπόχρεους καταβολής διδάκτρων, να συμφωνούν ενδεχόμενη αναπροσαρμογή των διδάκτρων που αντιστοιχούν στο πρόγραμμα διδασκαλίας/κατάρτισης για το χρονικό διάστημα της προηγούμενης παραγράφου, κατ αναλογία της παρεχόμενης υπηρεσίας τηλεκπαίδευσης/τηλεκατάρτισης.
3. Στην περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου 5 του άρθρου 2, δεν υφίσταται καμία υποχρέωση καταβολής διδάκτρων».
Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτουν τα εξής:
Αρχικά γίνεται σαφές ότι στην περίπτωση κατά την οποία δεν διεξάγονται τηλεμαθήματα -σύμφωνα δε με το ΦΕΚ 84/13.04.2020-ΚΥΑ άρθρο 5-, προβλέπεται ρητά ότι ΔΕΝ οφείλονται καθόλου δίδακτρα. Επομένως τυχόν δίδακτρα που έχουν καταβληθεί θεωρούνται αυτομάτως ως αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και δύναται να αναζητηθούν σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα. (380, 904 επ. ΑΚ)
Στην περίπτωση όμως παροχής κάποιας μορφής τηλ-εκπαίδευσης μείζον ζήτημα -σύμφωνα με την διάταξη- είναι η εύρεση της «αναλογίας» μεταξύ εκπαιδευτικής υπηρεσίας (παροχής) και διδάκτρων (αντιπαροχής).
Για να εντοπισθεί η αναλογία αυτή –δεδομένου ότι αφήνεται ελεύθερη στην διακριτική ευχέρεια και στην ελεύθερη συμφωνία και διαπραγμάτευση μεταξύ των μερών- θα χρειασθεί να εξεταστεί το είδος της παρεχόμενης τηλεκπαίδευσης. Πρόκειται για σύγχρονη τηλ-εκπαίδευση ή ασύγχρονη? Εάν είναι ασύγχρονη τι συχνότητας είναι? Καθημερινή, εβδομαδιαία, μηνιαία?
Περαιτέρω κρίσιμο στην κάθε περίπτωση συμβατικής σχέσης είναι η ηλικία του παιδιού που εκπαιδεύεται. Είναι ξεκάθαρο ότι είναι πολύ διαφορετικές οι ανάγκες στην προσχολική εκπαίδευση σε σχέση με ένα μαθητή γυμνασίου ή λυκείου. Με άλλα λόγια, έχει μεγάλη διαφορά η εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε ένα παιδί πέντε ετών σε σχέση με έναν έφηβο. Είναι σχεδόν αδύνατο να υποκατασταθεί στην προσχολική και στην πρώτη σχολική ηλικία η δια ζώσης εκπαίδευση που καλλιεργεί εντελώς διαφορετικές κοινωνικές δεξιότητες στα παιδιά.
Στοιχείο επομένως του πραγματικού και εφαρμοστέου είναι, όπως προκύπτει από το ρητό γράμμα της ως άνω διάταξης η ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ η οποία αναμφισβήτητα -όπως προκύπτει- παρέχεται ουσιωδώς και συντριπτικά υποδεέστερα (χρονικά, ποσοτικά και ποιοτικά) από τη συμφωνημένη.
Πέραν αυτού θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι τα λειτουργικά έξοδα των εκπαιδευτικών επιχειρήσεων δεν είναι τα ίδια που θα ήταν αν δεν είχαν κλείσει αναγκαστικά, καθώς δεν έχουν (άλλως έχουν ελάχιστα) λειτουργικά κόστη (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ κλπ). Σε αυτό σημειωτέον ότι το λοιπό διοικητικό (και όχι εκπαιδευτικό) προσωπικό του σχολείου, το οποίο εφόσον δεν υποβοηθάει τους εκπαιδευτικούς (πως θα μπορούσε άλλωστε, πλην ελαχίστων περιπτώσεων), ετέθησαν ενδεχομένως σε καθεστώς αναστολής εργασίας και επομένως τα σχολεία απαλλάχθησαν από την δαπάνη αυτή. Εάν αυτό πράγματι συνέβη τότε αποτελεί μία περαιτέρω μείωση των λειτουργικών εξόδων του σχολείου.
Συνυπολογιστέο, βέβαια κατά την άποψη μου, θα πρέπει να είναι το γεγονός ότι πολλοί γονείς εντάχθησαν ομοίως στους πληττόμενους ΚΑΔ λόγω αναστολής των εργασιών τους..
Συμπερασματικά η Πολιτεία άφησε ελεύθερη την συμβατική σχέση γονέων και σχολικών δομών δίνοντας μόνο κάποια εργαλεία προκειμένου να διαπραγματευθούν τις μεταξύ των συμβατικές υποχρεώσεις. Ως προς την διαπραγμάτευση αυτή, κατέστη σαφές ότι δεν μπορεί να υπάρξει οριζόντια λύση αλλά χρειάζεται να εξετάζεται ανά περίπτωση.
Ασφαλώς αυτό θα πρέπει να γίνεται πάντοτε στα πλαίσια της καλής πίστης και των χρηστών συναλλακτικών ηθών που επιβάλλονται στις συναλλαγές (281, 288 ΑΚ) και που οφείλουν να επιδεικνύουν αμφότεροι γονείς και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η σημασία τήρησης των αρχών αυτών είναι ακόμη μεγαλύτερη στην παρούσα συγκυρία όπου όλοι βρεθήκαμε αντιμέτωποι με έναν πρωτοφανή κοινό εχθρό, τον Covid-19!
Πολλοί γονείς σε αυτήν την συγκυρία βρέθηκαν προ διλήμματος καθώς δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν το πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα πληρωμής των διδάκτρων των σχολείων
Source/ Author:Ζωή Σπυροπούλου
