Το δικαίωμα στη γνώση της καταγωγής, στη δίνη της ανωνυμίας του δότη γεννητικού υλικού
Η εθνική νομοθεσία προβλέπει στην διάταξη του άρθρου 20 παρ. 2 στ. γ’ και παρ. 3, Ν. 3305/2005 (ΦΕΚ 17/Α/27-01-2005), την τήρηση αρχείου απόρρητων ιατρικών στοιχείων των δοτών γενετικού υλικού και γονιμοποιημένων ωαρίων, από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 8 του παραπάνω νόμου. Το εν λόγω αρχείο, περιέχει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και η πρόσβαση σε αυτά, επιτρέπεται κατόπιν άδειας της Αρχής. Η πρόσβαση στο αρχείο των απόρρητων ιατρικών στοιχείων των δοτών, επιτρέπεται με άδεια της Αρχής, μόνο στο τέκνο, για λόγους σχετικούς με την υγεία του. Οι ιατρικές πληροφορίες που αφορούν τον δότη φυλάσσονται με απόλυτη μυστικότητα και σε κωδικοποιημένη μορφή στην Τράπεζα Κρυοσυντήρησης και στο εθνικό αρχείο δοτών και ληπτών του άρθρου 20.
Aπό το άρθρο 1460 ΑΚ, προβλέπεται υποχρέωση για διατήρηση της ανωνυμίας των δοτών- δοτριών γενετικού υλικού, προκειμένου να αποτρέπεται η σύνδεση τέκνου-δότη. Παράλληλα, από το άρθρο 20 του Ν. 3089/2002, συνάγεται υποχρέωση για διατήρηση απόρρητων αρχείων, αφενός σε σχέση με τις ιατρικές πληροφορίες του δότη και αφετέρου, σε σχέση με τα στοιχεία της ταυτότητας αυτού. Σύμφωνα ωστόσο με το άρθρο 9 Ν. 3305/2005, υπάρχει πρόβλεψη για δυνατότητα πρόσβασης σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του δότη, για διευθέτηση ζητημάτων που αφορούν στη γνωστοποίηση των στοιχείων του δότη στο τέκνο του. Περαιτέρω, σύμφωνα με τα άρθρα 3,8,9 Ν. 3305/2005, με απόφαση της Αρχής, ρυθμίζεται η χρήση εκ νέου του γενετικού υλικού από ίδιο δότη/δότρια, για αποτροπή περιπτώσεων αιμομιξίας. Στο άρθρο 8 του ίδιου νόμου, προβλέπεται η δυνατότητα πρόσβασης στα απόρρητα στοιχεία του δότη/δότριας, στην περίπτωση που προκύπτει θέμα υγείας του δότη/δότριας. Η τήρηση λοιπόν 2 παράλληλων αρχείων κρίνεται επί της ουσίας ως ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα, αφενός ως προς τη διατήρηση της ανωνυμίας του δότη και αφετέρου ως προς τη διασφάλιση της υγείας αυτού αλλά και του τέκνου που προέκυψε από τη δωρεά γενετικού υλικού.
Είναι ωστόσο ευδιάκριτο, ότι πέρα από τους λόγους υγείας που ενδεχομένως να ανακύψουν στη διάρκεια της ζωής του τέκνου ή του δότη γενετικού υλικού, όπου θα είναι αναπόφευκτη η πρόσβαση στο αρχείο των δοτών γενετικού υλικού, υπάρχει η περίπτωση σύγκρουσης ανάμεσα στο δικαίωμα της προσωπικότητας του δότη, αλλά και της προστασίας της ιδιωτικής του ζωής, από τη μία πλευρά και από την άλλη, το δικαίωμα του τέκνου αναφορικά με τη γνώση της καταγωγής αυτού, καθώς, το γενετικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τη γέννησή του, αποτελεί συγχρόνως και δικό του προσωπικό δεδομένο. Υφίσταται συνεπώς επί της ουσίας, σύγκρουση συνταγματικώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων, με υποκείμενα αυτών πολίτες. Με άλλα λόγια, απέναντι στα απαραβίαστα δικαιώματα του δότη γενετικού υλικού, για ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του και για προστασία της ιδιωτικής του ζωής, μέσα από την ανωνυμία, αντιπαρατίθεται το δικαίωμα γνώσης της καταγωγής από το τέκνο, ως ειδικότερη έκφανση του δικαιώματός του σε ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του (5 Σ), με γνώση του βιολογικού του υποβάθρου και ταυτόχρονα εγείρονται ζητήματα ισότητας, σύμφωνα με το άρθρο 4 Σ, σε σχέση με τη γνώση που παρέχεται στα τέκνα τα οποία έχουν συλληφθεί με φυσικό τρόπο και σε όσα ύστερα από δωρεά γενετικού υλικού. Η καταγωγή συνεπώς, φαντάζει ως το ύστατο εργαλείο, πέρα από λόγους σχετικούς με θέματα υγείας, προκειμένου να αίρεται η ανωνυμία ενός δότη γενετικού υλικού.
Υφίσταται συνεπώς επί της ουσίας, σύγκρουση συνταγματικώς κατοχυρωμένων δικαιωμάτων, με υποκείμενα αυτών πολίτες
Source/ Author:Αρθρογραφία / Πάνος Παναγόπουλος
